Opinie van de Week: Willem van Hanegem en de herinnering aan vijf heerlijke maanden in Amerika

Lex Muller is al tientallen jaren bekend als sportjournalist, werkte 20 jaar bij het Algemeen Dagblad. Later bij de televisie. Bezocht WK's en EK's vanaf 1974. Door de wol geverfd heet dat. Wekelijks maakt Lex een column voor Voetbalflitsen, waarin hij zijn mening geeft over datgene wat er in de Eredivisie gebeurt.

Het beeld beklijft als één van de talloze herinneringen aan Willem van Hanegem. Ergens onder een tribune, deels verscholen achter een pilaar, staat hij te smoezen met Rinus Michels. Hij bevindt zich in Californië, om precies te zijn in de Rose Bowl in Pasadena. Home van de Los Angeles Aztecs, één van de rijkere clubs in de NASL.

Eind maart 1979 breekt AZ’67 met de Kromme, 35 jaar alweer maar nog verre van uitgeblust. Van teamgenoot Peter Ressel heeft hij in Alkmaar enthousiaste verhalen moeten aanhoren over het ontluikende voetbal in Amerika. Een buitenlands avontuur lokt hem niet bijster aan, maar hij laat zich toch overhalen om als zovele Europese veteranen een kijkje te nemen in het land van de onbegrensde mogelijkheden.

Voor 4.500 euro per maand kleedt Van Hanegem zich niet om

Ressel heeft banden met San José Earthquakes, maar daar is geen ruimte meer in de selectie en budget. Het duo reist daarop door naar Los Angeles, waar Michels nog wel wat versterking kan gebruiken. Maar de coach van de Aztecs, nog zonder de later gecontracteerde Johan Cruijff, heeft weinig te bieden: een maandsalaris van 4500 dollar. Voor dat bedrag wil Van Hanegem zich nog niet eens omkleden.

Het tafereel achter de pilaar onder de tribune vloekt ook gruwelijk met de Amerikaanse droom over het succes van de NASL. Al mag Cruijff later tegen het einde van mei bij de Aztecs een contract ondertekenen met een gegarandeerd jaarsalaris van 750.000 dollar. Voor Van Hanegem wil Michels bij een volgende ontmoeting niet verder gaan dan 7.000 dollar per maand. Ook dat voorstel wuift hij weg.

Terug in hun hotel in Anaheim ontdekken Van Hanegem en Ressel tot hun verrassing in de hal Jörgen Kristensen. Een oude bekende uit zijn periode bij Feyenoord. De Deen heeft met Chicago Sting een wedstrijd tegen de Aztecs. De twee Nederlanders blijken nog steeds op zoek naar een club in de VS, waarop hij direct belooft het koppel aan te bevelen bij eigenaar Lee Stern en de Duitse trainer Willy Roy. Aldus geschiedt en vrij vlot vliegen ze naar de metropool in de staat Illinois.

Debuteren met een treffer

Ter plaatse sluiten Van Hanegem en Ressel zich aan bij de spelersgroep, met landgenoot Dick Advocaat en wat later de ex-Ajacieden Horst Blankenburg en Arno Steffenhagen. Op 7 april debuteert het tweetal uit tegen Philadelphia Fury, met direct een treffer van de Kromme. Het speeltje van de schatrijke Stern sneuvelt uiteindelijk in de halve finales van de play-offs tegen San Diego Sockers.

Volgens eigen zeggen beheerst Van Hanegem nog geen vijf woorden Engels, maar de kennismaking met de Amerikaanse cultuur bevalt hem tot de laatste dag van zijn verblijf in Chicago. Vergeefs nodigt Advocaat hem herhaaldelijk uit voor allerlei boeiende, toeristische tripjes naar Memphis of Dalles, maar hij brengt het liefst uren door voor de televisie met de hele dag door sport in verschillende soorten.

Voor Chicago Sting draaft Van Hanegem in vijf maanden op in totaal 29 duels, met zes doelpunten. Op 25 augustus klapt hij het album dicht en keert met het gezin terug naar de boerderij in Leerbroek. Financieel houdt hij krap 1700 dollar over aan zijn buitenlandse flirt. Zijn actieve carrière zal nog vier jaar doorlopen, twee seizoenen bij FC Utrecht en ook nog twee bij Feyenoord, waar hij medio 1983 afzwaait op bezoek bij NAC. Hij is dan 39 jaar en de publiekslieveling blijft in Rotterdam behouden als klankbord voor trainer Thijs Libregts.

Een summiere terugblik 

Komende woensdag viert deze legende, met tegenzin, zijn 75ste verjaardag; reden ook voor deze summiere terugblik. Met Cruijff en Piet Keizer vertegenwoordigde Van Hanegem een uniek trio als iconen bovenop een talentvolle generatie, die de nationale sport in de zeventiger jaren uit de anonimiteit sleurde. Stijf links, geniaal met de buitenkant van een versleten schoen, onverzettelijk en indien nodig meedogenloos.

Kijk eens terug naar de tweede helft van Nederland-Brazilië, op 3 juli 1974 op het WK in West-Duitsland. Naast 2-0 liefst 55 overtredingen, waarvan 30 aan de kant van Oranje. Een winnend middenveld met Johan Neeskens, Wim Jansen en Van Hanegem – pure nostalgie en nog immer onvergelijkbaar met de tijd daarna.

LEX MULLER