Analyse: de steen waar Oranje zich geen tweede keer aan moet stoten

Nederland gaat het in de achtste finale opnemen tegen Roemenië. Om te kwalificeren voor de volgende ronde zal het Nederlands elftal zich niet opnieuw aan dezelfde steen moeten stoten. Analyse van de problemen die Ronald Koeman moet oplossen voor het eerste knock-out duel.

Op voorhand leek het allemaal volgens plan te gaan. Nederland won de eerste groepswedstrijd van Polen en verzekerde zichzelf daarmee al bijna van een plek in de volgende ronde. Vervolgens werd titelfavoriet Frankrijk op een gelijkspel gehouden en was Nederland na de verliespartij van Albanië al officieel naar de achtste finales van het EK. De wedstrijd tegen Oostenrijk ging simpelweg nog om eer, maar ook om de positie in de groep. Men wist dat de eerste plek Oranje aan de makkelijke kant van het schema zou gooien.

Toch liep dat anders. Na een zeer zwakke eerste helft verloor Oranje de laatste groepswedstrijd van Oostenrijk met 2-3. Daar lagen meerdere problemen aan ten grondslag, die niet nog een keer mogen opduiken tegen Roemenië.

Tip 1: Speel geen backs tegen de zijlijn in

Veel teams (en in het bijzonder van Ralf Rangnick) willen tijdens het druk zetten de bal naar de backs van de tegenstander dwingen. Waarom? Backs hebben veel minder afspeelopties aan de zijlijn.

Allereerst worden 25% van de passlijnen al weggenomen door de zijlijn, waardoor je een tegenstander nog maar van drie kanten hoeft in te sluiten. Ten tweede dwingt de druk zettende ploeg het ook af dat backs laag op het veld aan de bal komen, waardoor een verovering goud waard is.

In de eerste plaats laat Oostenrijk de bal tussen de twee centrale verdedigers rondgespeeld worden. In bovenstaand voorbeeld denk je even in dat Virgil van Dijk de bal naar Stefan de Vrij schuift. Dat is een triggerpoint voor teams van Rangnick.

Marko Arnautović loopt op dat moment aan vanuit Jerdy Schouten naar De Vrij. Hierdoor ontwikkelt de spits druk op de centrale verdediger én haalt hij de passlijn van De Vrij naar Schouten eruit. Marcel Sabitzer blijft ondertussen bij Van Dijk, waardoor alleen de pass naar Lutsharel Geertruida nog openstaat.

Op het moment dat die pass volgt, sluit Oostenrijk de tegenstander van alle kanten in. Geertruida heeft in dat scenario slechts twee keuzes: een risicovolle bal terug naar de keeper of een lange trap naar voren. Ook Roemenië dwingt dit bij fases af.

Analyse: dit kan Nederland verwachten van EK-tegenstander Roemenië

Bron: screenshot NOS

In bovenstaand voorbeeld sluit Roemenië ook de linksback van Oekraïne in. Toch bestaat hier een goed antigif tegen, Oranje haalde die in de tweede helft pas van stal.

Tip 2: Breng de 'box' terug

Om de ingesloten backs automatisch te vermijden, kan je beter zonder backs spelen. Dat is ook direct een reden dat veel teams momenteel met drie centrale verdedigers opbouwen. Aangezien er dan geen spelers meer tegen de zijlijn staan, wordt het moeilijker om tegenstanders daar op te wachten.

Ronald Koeman gaf voor het toernooi al aan dat hij ook met drie verdedigers wil opbouwen. De rechtsback heeft dan de vrijheid om op te stomen naar voren (in het geval van Dumfries) en de rechtsbuiten kan aan de binnenkant als extra '10' spelen.

Voor een onbekende reden is Koeman daar tegen Oostenrijk in de eerste helft (en eerder tegen Frankrijk) vanaf gestapt. Dit heeft meerdere nadelen:

1. De ingesloten back aan de zijlijn.
2. Je maakt het voor de tegenstander makkelijk om mandekking op het middenveld te spelen.

Dat vierkant – of hoe Koeman het noemt – ‘box’ op het middenveld zorgt dat je een man-meer op het middenveld creëert. Hierdoor moet een tegenstander kiezen. Laat je een centrale verdediger doordekken om weer evenveel spelers op het middenrif te hebben? Laat je je spits inzakken?

Doordat Oranje dit in de eerste helft niet doet, wordt het voor Oostenrijk nog makkelijker om druk te ontwikkelen.

In de tweede helft gaat Koeman wel terug naar zijn vaste 3-2-4-1-bezetting. Geertruida schuift vanuit de backpositie in naar het middenveld om daar een extra controleur te worden. Tijjani Reijnders mag op die momenten verder naar voren spelen. Zo is de ‘box’ weer intact.

Dit pakt een stuk beter uit. Oranje voetbalt makkelijker onder de druk van Oostenrijk uit en pakt meer controle. Daarom lijkt het devies tegen Roemenië simpel: breng de ‘box’ terug.

Roemenië verdedigt met een enkele controleur achter twee vooruitgeschoven middenvelders, waardoor daar ruimtes gaan liggen. Met twee ‘tienen’ kunnen die ruimtes optimaal benut worden. Wanneer Oranje een van die aanvallende middenvelders kan bereiken, ligt er ruimte óf moet een centrale verdediger doordekken. In dat geval ontstaan weer ruimtes in de laatste lijn van de Roemenen.

Conclusie spel Oranje

Oranje heeft tegen Oostenrijk de deksel op de neus gekregen voor een zwak tactisch plan. Alles waar de ploeg van Rangnick goed in is, werd mogelijk gemaakt door het Nederlands elftal. Na rust werd het stukken beter door een aantal omzettingen. Die zullen nu hoogstwaarschijnlijk vanaf de start al aanwezig zijn, om de Roemenen te verslaan.