Opinie van de Week: Ronald Koeman bewijst tegen Portugal het grote ongelijk van de KNVB

Lex Muller is al tientallen jaren bekend als sportjournalist, werkte 20 jaar bij het Algemeen Dagblad. Later bij de televisie. Bezocht WK's en EK's vanaf 1974. Door de wol geverfd heet dat. Wekelijks maakt Lex een 'opinie' voor Voetbalflitsen.

Ronald Koeman was voorbestemd om Louis van Gaal na het WK van 2014 in Brazilië op te volgen als bondscoach. Als directeur betaald voetbal van de KNVB verhinderde Bert van Oostveen indertijd deze logische procedure. De bond verspilde veel tijd met het geschipper bij de keuze voor eerst Guus Hiddink, vervolgens Danny Blind en als interim-puinruimer Dick Advocaat. Alle drie bepaald niet capabel als noodzakelijke vernieuwer. Geen wonder dat Oranje zowel het EK als WK misliep.

Koeman bewijst ongelijk KNVB

Bijna vier jaar later wreef Koeman de KNVB alsnog ondubbelzinnig het falende beleid in met al die overbodige bondscoaches. Al in zijn tweede wedstrijd bewees hij het ongelijk van de inmiddels in Zeist verdwenen Van Oostveen. Tegen Portugal verried de eerste helft een glimp van een mogelijke ommekeer bij het Nederlands elftal. Een zacht briesje van de lente na al die maanden van barre koude.

Koeman benutte de eerste twee oefenduels voor een experiment met de best passende tactiek en de daarbij behorende poppetjes. Tegen Engeland klopte het in defensief opzicht al redelijk, maar aanvallend mislukte het probeersel bijna als vanouds. Het middenveld bleek met de lopers Kevin Strootman en Georginio Wijnaldum simpel onderbezet tegen het overtal van drie bij de opponent.

Het offensieve gedeelte functioneerde mede daardoor te stroperig en onwennig, met ook nog eens de verkeerde spits als de te statische Bas Dost. In opperste nood trachtte de goalgetter van Sporting Lissabon de bal op te halen in de halflinie, wat knullig aandeed en louter in balverlies sorteerde. Voor het systeem dat Koeman in gedachten heeft, had Oranje zichtbaar meer behoefte aan een veel beweeglijkere aanvaller.

Koeman leerde van duel met Engeland

De les van de ‘draak’ tegen de Engelsen landde met een harde plof op de juiste plek bij Koeman. Hij trok een aantal verantwoorde conclusies en gooide het team op niet minder dan zeven plaatsen om. Hij verontschuldigde zich bij voorbaat voor dat husselen, met de herinnering aan wat hij had aangekondigd: vier wedstrijden om een hecht collectief neer te zetten voor de Nations Cup, straks in het najaar.

De pragmaticus Koeman had voldoende geleerd van de gedeeltelijke flop tegen Engeland en schakelde over op een middenveld met drie man, onder wie de enigszins trage maar wel meer creatieve Davy Pröpper. Hij schoof meer met spelers, zoals aanvoerder Virgil van Dijk als centrale controleur in de achterste drie. En hij ruilde Dost begrijpelijk in voor Ryan Babel, veeleer een zwerver in de voorhoede en gezegend met een goede klik met Memphis Depay, ook al zo’n lastig te dekken dribbelaar.

Oranje spot met alle sombere prognoses tegen Portugal

Tegen de Europees kampioen spotte Nederland onverwacht met alle sombere prognoses. Wat de realist Koeman had uitgedacht, viel plotseling als een puzzel in elkaar. Het concept oogde defensief, met schaars balbezit en bij balverlies elf man op de eigen helft. Het vereiste vooral ook geduld en discipline, en loyaliteit aan de afspraken. De show van voor de pauze bevestigde de richting, waarheen de vakman heen wil. Voorlopig geen dominant voetbal, maar doordacht counteren, met de nodige activiteiten tussen de linies, zoals dat tegenwoordig heet.

Ook Portugal was verbluft en verkeek zich een helft lang op de dynamiek, de energie en de eensgezindheid van het Nederlands elftal. Dat buitengewoon efficiënt omsprong met de kansen: drie doelpunten uit vier, een ongekend gemiddelde. De amper te geloven achterstand van 3-0 krenkte wat laat de trots van de Zuid-Europeanen. Ze realiseerden zich pas in de onderbreking dat ze toch wat meer arbeid dienden te leveren en gooiden na de hervatting het tempo omhoog. Zelfs met tien man voerden ze druk op, maar dankzij doelman Jasper Cillissen bleef enige schade uit.

De tweede helft in Zwitserland temperde nochtans enigszins het optimisme maar meer nog de opstekende euforie. Gelukkig maar, want één zwaluw maakt nog geen zomer. Rustig afwachten hoe straks het proces zich verder ontwikkelt. Maar Oranje heeft hoe dan ook eindelijk een bondscoach met durf en verstand om gericht te vernieuwen.

LEX MULLER