Ben jij zo nauwkeurig als Messi en heb je het overzicht van Pirlo? Word dan officier Fighter Controller bij de Koninklijke Luchtmacht!

Heb jij altijd al gedroomd van een avontuurlijke baan vol spanning, sensatie en met een grote verantwoordelijkheid? Dan is een functie als Officier Fighter Controller bij de Luchtmacht zeker iets voor jou! Je combineert de stressbestendigheid van Cristiano Ronaldo met het overzicht van Andrea Pirlo en de nauwkeurigheid van Lionel Messi. Oftewel: je werkt in een leidinggevende functie op hoog niveau en levert topprestaties, waarbij enorm veel op het spel staat en je geen moment kunt verslappen. Tijd voor actie!

Werken bij Defensie is belangrijk en uitdagend; je draagt namelijk direct bij aan vrede en veiligheid in binnen- en buitenland. Kapitein Bram (34), Officier Luchtgevechtsleiding bij de Luchtmacht, weet dat als geen ander. Voetbalflitsen sprak met de enthousiaste en gepassioneerde officier over zijn avontuurlijke vak vol uitdaging en verantwoordelijkheden, waarbij zelfs mensenlevens op het spel kunnen staan.

Videoportret van Bram:

“Ik wil spanning in het leven, geen standaard kantoorbaan”

Bram werd al op jonge leeftijd enthousiast over werken als officier bij Defensie. Zijn broer was al luitenant bij de Luchtmacht en van hem hoorde Bram enkel positieve verhalen. Na zijn middelbare schoolperiode ondernam hij actie. “Zo is het eigenlijk gekomen. Ik wilde spanning in het leven, geen standaard kantoorbaan. Niet lijdzaam zitten afwachten in een hoekje, maar aanpakken en iets terugdoen voor Nederland.” Bram meldde zich aan, doorstond de keuringsprocessen en werd gevraagd om Fighter Controller te worden, waar één van de zwaardere keuringen aan voorafgaat. Hij ging vervolgens naar de Koninklijke Militaire Academie (in Breda) voor zijn officiersopleiding om aansluitend zijn vakopleiding te starten bij de School of Air Control van het Air Operations Control Station in Nieuw-Milligen (bij Apeldoorn).

Bram stuurt als Fighter Controller F-16-piloten aan die een luchtgevechtoefening doen. Die oefeningen zijn er veel, tijdens kantooruren van maandag tot en met vrijdag. De Fighter Controller heeft direct radiocontact met de piloten en schetst aan de hand van radarbeelden een situatie, bijvoorbeeld over waar de vijand zich bevindt, en de piloten maken vervolgens zelf de beslissingen over de te hanteren tactiek.

9/11-scenario

Oefeningen zijn er uiteraard om te kunnen optreden zodra er écht iets gebeurt. “En dat gebeurt met enige regelmaat”, vertelt Bram. “Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat een burgertoestel radioproblemen heeft en al een tijdje niet in contact staat met de luchtverkeersleiding. Dat kan een technisch mankement zijn, maar er kan ook sprake zijn van opzet, in een soort 9/11-scenario. Dat noemen wij een renegade-scenario, waarbij een burgertoestel wellicht gebruikt zou kunnen worden voor een terroristisch doeleind. De Fighter Controller stuurt op zo’n moment op commando van de zogeheten Battle Manager de Quick Reaction Alert de lucht in, op het doelvliegtuig af. “Dit zijn twee F-16’s die 24 uur per dag, 365 dagen per jaar, klaar zijn om in actie komen. Ofwel in Nederland (op de basis in Volkel of Leeuwarden) of op één van de twee basissen in België. De Battle Manager en de Fighter Controller bespreken de tactiek; hoe wordt het doelvliegtuig benaderd of onderschept?

Puntje van je stoel

De Fighter Controller zit tijdens een situatie zoals bovengenoemd op het puntje van zijn stoel. “Je bent in contact met de militaire verkeersleiding, maar ook met de civiele luchtverkeersleiding in Amsterdam en Maastricht, constant druk bezig met iedereen te coördineren. Terwijl je ook de piloten zelf aan de lijn hebt om ze op de hoogte te houden van wat er aan de hand is en ze veilig door het drukke luchtruim te begeleiden. Allemaal door elkaar heen, tegelijkertijd. Op zo’n moment komt er ontzettend veel op je af en moet je echt pieken. Alle informatie die binnenkomt moet je ook nog eens delen met de Battle Manager en de rest van het team. Een constante wisselwerking.”

Fighter Controller aansturen

Bram is tijdens sommige diensten ook werkzaam als Fighter Allocator of Battle Manager. “De Fighter Allocator stuurt de Fighter Controllers aan, wijst gebieden toe aan de F-16’s, onderhoudt de contacten met de vliegvelden. De Fighter Controller heeft het contact met de piloten, de Fighter Allocator komt níét op de frequentie”, legt Bram uit. “Dan heb je ook nog de Battle Manager. Ook die functie vervult Bram. De Battle Manager is een kapiteins-/majoorsfunctie. Hij is verantwoordelijk voor de gehele crew, voor het op orde houden van de luchtbeveiliging en de afhandeling van alle nationale en internationale coördinatie die daarbij komt kijken. De Battle Manager is daarnaast verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van het gehele onderdeel buiten kantooruren.”

Wat als je als Fighter Controller te moe bent en je niet scherp voelt?

Het is voor een Fighter Controller, vanwege de grote verantwoordelijkheid die hij heeft, van groot belang om scherp en uitgerust aan een dienst te beginnen. Bram legt uit dat daar duidelijke afspraken over zijn gemaakt binnen het team. “We hebben een soort gentlemen’s agreement. Wanneer je je niet lekker of niet scherp genoeg voelt, dan geef je dat aan en dan ga je niet controllen. Dat gebeurt niet vaak, maar het kan voorkomen. Je krijgt daar overigens eerder een schouderklopje voor dan dat er consequenties aan verbonden zitten. Het is lovenswaardig om daar eerlijk over te zijn, omdat je er ongelukken mee kunt voorkomen.”

“Het is teamsport; kriebels in de buik en gezonde spanning op piekmomenten”

Angst tijdens zijn werk kent Bram niet. “Angst is een slechte raadgever”, vindt hij. “Gezonde spanning is wel goed, dat mag je altijd hebben. Zeker bij heel grote oefeningen. Dat zijn de krenten uit de pap. Als er honderd vliegtuigen, allemaal verschillende types, tegelijkertijd de lucht in gaan. Dat zijn echt de piekmomenten. Kriebels in de buik en op het puntje van je stoel zitten. Er volle bak voor gaan. Ik denk ook dat je een bepaalde gezonde spanning nodig hebt om tot topprestaties te komen. Zo’n piekmoment, waarin je niet kunt verslappen, kan zomaar tweeënhalf uur duren. Normale oefenmissies duren meestal zo’n anderhalf uur. En als je in een soort van flow komt met de gevechtsvliegers, dan loopt het als een trein. Dat geeft ook zo’n voldaan gevoel. Je weet en voelt precies of het een topmissie was of niet. Achteraf bespreek je dat nog intern, en vervolgens ook met de vliegers. Je voelt aan, ook tijdens de missie al, hoe die gesprekken na afloop zullen verlopen en of er wel of geen verbeterpuntjes zijn. Dat gebeurt overigens altijd op een coachende manier, opbouwende en positieve kritiek. Het is echt teamsport. De juiste passes geven op het juiste moment”, om maar even in voetbaltermen te spreken.

Genoeg mogelijkheden tot doorstroming naar andere functies

Binnen de gevechtsleiding van de Koninklijke Luchtmacht is het mogelijk om verschillende functies te vervullen. Bram heeft drie jaar operationeel als Fighter Controller gewerkt, is vervolgens enkele jaren instructeur geweest aan de School of Air Control in Nieuw-Milligen. Daarnaast is hij meerdere keren uitgezonden naar Afghanistan, waar hij op de grond werkzaam was als Airspace Manager, en in de lucht als Air Battle Manager. Dit laatste was tijdens de vijf jaar dat hij werkzaam was op de AWACS, dit is het radarvliegtuig van de NAVO, gestationeerd in Geilenkirchen (Duitsland). Gedurende zijn carrière heeft hij heel wat van de wereld gezien, door een reeks aan internationale oefeningen en operaties. Tegenwoordig is hij actief als Fighter Allocator en Battle Manager. “Je kunt solliciteren op andere functies, maar omdat de keuring en de aanname-eisen relatief zwaar zijn voor Defensie, hebben we niet heel veel mensen. We zijn daarom ontzettend aan het werven en het liefst houden ze ons dan ook onder de parasol van gevechtsleidingsfuncties.”

Wat moet je eigenlijk precies kunnen om Officier Fighter Controller te worden?

Natuurlijk moet je een teamplayer zijn, goed kunnen communiceren, een hoge workload aan kunnen en met veel verantwoordelijkheid kunnen omgaan als Fighter Controller. “Maar dat wil niet zeggen dat je dit allemaal al helemaal moet beheersen als je komt solliciteren. Het is te trainen. Of misschien weet je niet dat je het hebt, maar je hebt het wél in je. Sommige mensen hebben veel meer in zich dan ze zelf door hebben”, stelt Bram gerust en moedigt hij aan. “Als je openstaat voor kritiek en in teamverband kunt werken, maak je elkaar beter. Daar leer je een hoop van.”

Meld je aan en beleef elke dag weer de tijd van je leven!

Bram sluit af met rake woorden: “Wil je écht iets toevoegen en meehelpen aan de luchtbeveiliging van Nederland en de NAVO? Wil je een spannende job hebben waarbij je ’s ochtends niet weet wat je de rest van de dag allemaal gaat doen? Niet in het keurslijf van een kantoorbaan, maar ook met de mogelijkheid om met internationale collega’s samen te werken, dan zit je bij ons helemaal goed!”

Het moge duidelijk zijn: Aanval is de beste verdediging, dus ben jij (bijna) klaar met je hbo- of universitaire studie? Neem dan gauw een kijkje op de website, meld je aan en ‘Start je carrière als officier’. Voor je het weet heb je iedere dag weer de tijd van je leven. Veel succes én plezier!